Jest coraz bardziej prawdopodobne, że okres pierwszej połowy 2012 roku będzie w strefie euro okresem łagodnej recesji - wynika z raportu „Prognoza dla Strefy Euro” przygotowanego przez doradczą firmę Ernst & Young. Ostatni szczyt UE przyniósł co prawda zapowiedź reform, ale wciąż niejasne jest to, w jaki sposób mają być egzekwowane ustalenia unijnych przywódców. W rezultacie najpewniej utrzyma się chwiejna i niestabilna sytuacja na rynkach, co nie wróży dobrze perspektywom wzrostu w ciągu następnych co najmniej sześciu miesięcy.
Przy założeniu, że grudniowe ustalenia szczytu będą wdrożone, prognoza przewiduje słaby wzrost gospodarczy w strefie euro już pod koniec 2012 roku – wskazując zaledwie 0,1% wzrost PKB w 2012 r., rosnący do 1,5% - 2% w 2013-15 roku.
Iwona Kozera, Partner Zarządzający Grupą Rynków Finansowych Ernst & Young w Polsce komentuje: Inwestorów martwi niska zdolność rządów krajów strefy euro do przeprowadzenia szybkich reform. Rosną obawy co do płynności rynków finansowych, stopy bezrobocia i wielkości konsumpcji.
Mark Otty, Partner Zarządzający Ernst & Young na Europę, Bliski Wschód, Indie i Afrykę komentuje: niepewność co do przyszłości strefy euro może nadal tłumić entuzjazm europejskich firm do inwestycji długoterminowych oraz decyzji rekrutacyjnych. Kluczowym wyzwaniem dla Europy i krajów o dojrzałych gospodarkach jest wzrost oraz to, czy kraje te znajdą sposób na spłatę swoich długów i czy nauczą się żyć z własnych środków w przyszłości.
Możliwe dalsze interwencje EBC
W raporcie „Prognoza dla Strefy Euro” widać zadowolenie z ostatnich decyzji Europejskiego Banku Centralnego (EBC), które oznaczały wycofanie się z przedwczesnej podwyżki stóp procentowych z początku 2011 roku. Być może konieczne będzie dalsze rozluźnienie, a w ślad za nim zwiększanie środków mających na celu zapewnienie płynności bankom. Co więcej, obecne wątpliwości co do zdolności niektórych krajów do wdrożenia niezbędnych reform mogą oznaczać, że EBC będzie zmuszony utrzymać decyzje o wykupie obligacji rządowych.
Wielu komentatorów uważa, że silne zaangażowanie rządów w reformy fiskalne może pozwolić EBC na zintensyfikowanie programu zakupu obligacji. Mimo że w ostatnim czasie rentowność obligacji skarbowych w strefie euro spadła, to pozostaje ona wysoka, choć zarazem bardzo nieprzewidywalna. Reformy struktur fiskalnych i gospodarczych wymagają czasu. Dlatego EBC może przez dłuższy okres znacząco wpływać na to czy rentowność obligacji osiągnie niewspółmiernie wyśrubowany poziom i czy się na takim poziomie przez jakiś czas utrzyma czy też nie.
Bezrobocie problemem regionu
W niektórych krajach strefy euro bezrobocie od 2008 roku rośnie szybko, szczególnie na peryferiach. Z raportu „Prognoza dla Strefy Euro” Ernst & Young wynika, że istnieje duże prawdopodobieństwo pogorszenia tej już dziś niekorzystnej sytuacji i wzrostu bezrobocia w głównych krajach strefy. Całkowita liczba bezrobotnych pozostanie najprawdopodobniej wysoka przez dłuższy okres. Stopa bezrobocia w strefie euro do roku 2015 raczej nie spadnie poniżej 10%.
Iwona Kozera dodaje: Kluczowe dla zmniejszenia recesji będzie znalezienie rozwiązań służących wzrostowi, zwiększenia elastyczności kosztów pracy i generalnie konkurencyjności produkcji w Europie w porównaniu do innych rynków.
Płynność sektora bankowego
Kolejnym poważnym problemem strefy euro jest płynność sektora bankowego. Działalność kredytowa banków w Eurolandzie jest nadal ograniczona, gdy tymczasem banki w bardziej ryzykownych sektorach i krajach restrukturyzują bilanse i zmniejszają ekspozycję. Badanie EBC w odniesieniu do czwartego kwartału 2011 roku wykazało, że standardy kredytowania ponownie zaostrzono, a badania dla poszczególnych krajów sugerują zaostrzenie warunków w całej strefie euro. Główne czynniki takiego stanu rzeczy to zmniejszający się dostęp do rynków kapitałowych i bardziej pesymistyczne postrzeganie przez banki ogólnych perspektyw gospodarczych. Dane dotyczące poziomu kredytowania sugerują rosnący negatywny wpływ na inwestycje przedsiębiorstw i na ich zdolność do zwiększenia produkcji w 2012 roku.
Rozpad Eurolandu wciąż możliwy?
Ostatnie wydarzenia w Grecji, Włoszech i Hiszpanii oraz ustalenia z grudniowego szczytu UE zmniejszają ryzyko rozpadu strefy euro. Ryzyko to pozostaje jednak realne, zwłaszcza, że w 2012 roku bardzo duże kwoty długu będą wymagać refinansowania, co mogłyby spowodować napięcia – komentuje Iwona Kozera. Koszt rozpadu strefy euro byłby niewątpliwie bardzo wysoki i miałby długotrwały wpływ na całą Europę i gospodarkę światową. Prognoza Ernst & Young zakłada, że rządy krajów będących liderami Eurolandu będą dążyć do utrzymania wspólnej waluty. Koszt działania EBC jako pożyczkodawcy ostatniej instancji byłby najprawdopodobniej mniejszy niż średnioterminowe koszty rozpadu strefy.
Bardziej optymistyczne perspektywy średnioterminowe
Chociaż perspektywy dla strefy euro jawią się w ciemnych barwach, podejmowane są działania w kierunku zapobiegania realizacji tej pesymistycznej wizji. Sytuacja we Włoszech, Hiszpanii i Grecji pozostaje bardzo niepokojąca, ale już pierwsze efekty reform mogą dać rządom innych krajów mandat konieczny do skutecznej realizacji planu naprawczego. To z kolei może stanowić ważny impuls psychologiczny dla rynków w całej Europie. Przykładem kraju, który odzyskał dobrą kondycję dzięki wdrożeniu reform i rozwojowi handlu jest Irlandia.
Iwona Kozera: Pomimo że rzeczywiście perspektywa krótkoterminowa nie napawa inwestorów optymizmem rynki nadal oczekują i mają nadzieję na stabilizację strefy euro w 2012 roku.
O raporcie „Prognoza Ernst & Young dla strefy Euro”
Prognozy i analizy przedstawione w raporcie Ernst & Young Prognoza dla Strefy Euro opierają się na modelu Europejskiego Banku Centralnego dla gospodarki w strefie euro. Model ten korzysta z najnowszych teorii ekonomii oraz technik ekonomicznych i prognozowania i jest wykorzystywany przez EBC do produkcji kwartalnej prognozy dla strefy euro.
Więcej informacji, archiwum poprzednich edycji raportu oraz kalendarium wydarzeń znajduje się na stronie:
http://www.ey.com/GL/en/Issues/Business-environment/EUROZONE
